Ami Doshi

સંવેદના સ્પર્શની...! જાદુ કી જપ્પી બાળકનો જન્મ થાય ત્યારે માતા બાળકને હાથમાં લઈ  તેને થપથપાવે ત્યારે બાળક  જીવનના પ્રથમ સ્પર્શની અનુભૂતિ સ્વરૂપે રડીને  પોતાના અસ્તિત્વનો અહેસાસ કરાવે છે. અસ્તિત્વના અહેસાસની મથામણ જન્મથી લઈને મૃત્યુ બાદ જમણાં પગના અંગુઠામાં મુખાગ્નિ આપવામાં આવે છે ત્યાં સુધી રહે છે. ક્યારેક પ્રેમ સ્વરૂપે, ક્યારેક મૌન લાગણી સ્વરૂપે, ક્યારેક ગુસ્સા સ્વરૂપે પણ, સ્પર્શ વિના સૃષ્ટિ પરના જીવનું જીવન શક્ય નથી. કોરોનાએ સમગ્ર વિશ્વને સ્પર્શની દુનિયાથી બે વર્ષ માટે અળગા કરી દીધા હતાં પણ, જીવન જીવવા માટે સ્પર્શની ભાષા અનિવાર્ય છે. સ્પર્શ એ જીવની જીવાદોરી છે. જીવવા માટે હવા પાણી અને ખોરાક જેટલો જ જરૂરી સ્પર્શ છે. સ્પર્શને કોઈપણ શબ્દોથી કે પરિભાષાથી વર્ણવી ન શકાય તેવી અદભૂત સંવેદના છે. સ્પર્શથી હતાશા અને તાણ જ દૂર થાય તેવું નથી. તે રોગ પ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે, દીર્ઘાયુ બક્ષે છે. સ્પર્શને કારણે મગજની બાયો કેમેસ્ટ્રી બદલાઈ જાય છે માનસિક શાંતિનો અનુભવ થાય છે મન અને શરીર શક્તિથી ભરપૂર હોય તેવો અહેસાસ થાય છે. પ્રથમ સ્પર્શ જીવનની ખૂબ જ અગ...

દુઃખનું કારણ: અસીમિત જરૂરિયાતો જન્મી ને મરી જવું બસ એટલી જ વાત છે, એમાં તો માનવીને કેટલી પંચાત છે. મનુષ્ય આ પૃથ્વી પર આદિમાનવ સ્વરૂપે અવતરીત થયો ત્યારથી આજ સુધી સતત પોતાની બુદ્ધિ ક્ષમતાનો ઉપયોગ કરી અને નવી નવી શોધ કરતો રહ્યો છે. જેને કારણે જીવન સરળ બનતું ગયું છે. આવી જ અગત્યની શોધ એટલે અગ્નિ અને ચક્ર.જેની શોધને કારણે મનુષ્યના જીવનમાં આમૂલ પરિવર્તન આવ્યું. આ જ રીતે વીસમી સદીની મહત્વની શોધ એટલે કમ્પ્યુટર જેના દ્વારા મનુષ્યે એક નવી જ ઊંચાઈ સર કરી અને ઇન્ટરનેટે તો એ ઊંચાઈને એવરેસ્ટ જેટલું કદ આપી દીધું. નવી શોધો એટલે નવી વસ્તુઓ, નવો વપરાશ પ્રાપ્ત કરવાની ઝંખના. આ બધું એકબીજા સાથે જોડાયેલું છે. એટલા માટે જ જરૂરિયાતો ધીરે ધીરે સંગ્રહખોરીમાં પરિવર્તિત થવા લાગી. જેને મહત્વની જરૂરિયાત, રોકાણ જેવા સુંદર નામ આપી અને માણસ જીવવા લાગ્યો. આ જરૂરિયાતો ધીરે ધીરે આદત, નશા અને વળગણમાં પરિવર્તિત થવા લાગી. વળગણ અને નશો એવી બાબત છે કે જે હંમેશા અનિવાર્ય જ લાગે પરંતુ અંતે તો છ ફૂટની જગ્યા સિવાય કંઈ જ સાથે નથી આવવાનું એ બધું સમજવા છતાં આ પ્રક્રિયા જીવનભર  સમગ્ર વિશ્વનાં લોકો કરી રહ્યા છે. જરૂરિય...

ઓબેસીટી કે ખતરાની સીટી?? Kill obesity before it kills you.... એંશીના દાયકામાં કોઈપણ કામ અર્થે માતા જ્યારે બહાર જતી ત્યારે બાળકોને કહીને જતી કે,  " સ્કૂલથી પાછા આવીને,  બહારથી કે રમીને  આવો ત્યારે  ઘરમાં રોટલી, રોટલો, અથાણું , ચટણી, ગોળ, ઘી, દૂધ, દહી છે એ ખાઈ લેજો."  આજની માતા કીટીમાં કે શોપિંગમાં બહાર જાય ત્યારે કહીને જાય કે ,"મેગી બનાવી લેજો અથવા સ્વિગી - ઝોમેટોમાં ઓર્ડર કરી દેજો." છેલ્લાં ચાલીસ વર્ષમાં આપણી જીવન પદ્ધતિમાં એટલાં ફેરફારો આવ્યાં કે જીવન જ સાવ બદલાઈ ગયું. બદલાયેલી આ જીવનશૈલીનું જીવંત ઉદાહરણ જોવું હોય તો ધોરણ એક થી દસની શાળાના દરવાજા પર જઈને ઊભા રહીએ અને શાળા પરથી ઘરે જતાં બાળકોનો અભ્યાસ કરીએ તો તેમની મેદસ્વિતાનું પ્રમાણ જોઈને જ ઓબેસિટીના ખતરાની સીટી ન સંભળાય તો જ નવાઈ કહેવાય.  આજે આપણે એવી સ્થિતિ પર આવીને ઊભા રહ્યાં છીએ જેમાં સ્વાસ્થ્ય નહીં પરંતુ જીવનની સલામતી જોખમાતી જણાય છે. સતત વધતી જતી મેદસ્વિતા માત્ર ભારત જ નહિ પરંતુ સમગ્ર વિશ્વ માટે ચિંતાનો વિષય બની ગયો છે.   બાળકોમાં મેદસ્વિતાનું પ્રમાણ જે ભયજનક રીતે વધી રહ્યુ...

શક્તિનું પ્રતીક સ્ત્રી  “નારી તું નારાયણી”  વૈજ્ઞાનિક અભિગમ   અમી દોશી@ નારી તું નારાયણી, નારી રત્નની ખાણ, નારીથી નર નીપજે ધ્રુવ પ્રહલાદ સુજાણ. ઉપર ની પંક્તિઓ વાંચીએ તો આપણાં મનમાં પહેલો પ્રશ્ન આવે કે નારીથી નર નીપજે ? માતા તરીકે વિચારવામાં આવે તો માતા એ પુત્ર/પુત્રીની જન્મદાતા છે. કારણ કે નર અને નારી એક બીજાના પૂરક છે અને કુદરતે પ્રજોત્પતિ માટે બંનેનું નિર્માણ કર્યું છે અને બંનેના સહભાગીપણાંથી પ્રજોત્પતિ શક્ય બને છે. પરંતુ અહી થોડું વૈજ્ઞાનિક દષ્ટિ એ વિચારીયે તો મેડિકલ સાયન્સ મુજબ ગર્ભમાં સૌ પ્રથમ સ્ત્રીની બ્લ્યુ પ્રિન્ટ જ તૈયાર થાય છે અર્થાત્ ગર્ભાવસ્થાની શરૂઆતના સમયમાં દરેક બાળક માત્ર સ્ત્રી જ હોય છે  જો સ્ત્રીના એગ્સનું પુરુષના વાય સ્પર્મના કારણે ફર્ટીલાઈઝેશન થયું હોય તો આશરે પંચ્યાશી દિવસ બાદ એસ.આર.વાય. એટલે કે સેક્સ ડીટરમીનેશન રિજિયન વાયના કારણે ગર્ભમાં રહેલા બાળકમાં ટેસ્ટોસ્ટેરોનનું પ્રમાણ વધવાના કારણે ગર્ભમાં રહેલ સ્ત્રી બાળકનું પુરુષ બાળકમાં રૂપાંતર થાય પરંતુ ગર્ભાવસ્થા ની શરૂઆતમાં સ્ત્રીની બ્લ્યુ પ્રિન્ટના અવશેષ રૂપે પુરુષમાં સ્તન ચિહ્ન રહી જાય છ...

     બાળકને ભણતરનો ભાર નહિ આધાર આપો    અમી દોશી@ સ્વયં નાનપણથી જ એકદમ આશાસ્પદ અને પ્રતિભાશાળી વિદ્યાર્થી હતો. દરેક વર્ગમાં અવ્વલ આવતાં સ્વયં ઉપર માત્ર તેના માં - બાપ જ નહિ પણ શાળાના તમામ શિક્ષકોની નજર હતી. સ્વયંનું સ્વપ્ન આઇ.ટી. ઇજનેર બનવાનું  હતું. તેના માં બાપની ઈચ્છા હતી કે તે મેડિકલ જાય અને ન્યુરોસર્જન બને. આખરે માતા- પિતાની જીદ સામે સ્વયંને ઝૂકવું પડ્યું અને તેણે અગિયારમા ધોરણમાં બી ગ્રુપ લીધું. જો કે તેનું મન બી ગ્રુપમાં ન્હોતું લાગતું. તેને હવે ભણતર ભારરૂપ લાગવા માંડ્યું હતું. વાર્ષિક પરીક્ષા જેમ તેમ આપી અને નીટની (મેડિકલ પ્રવેશ પરીક્ષા)પરીક્ષાની તૈયારી કરવા લાગ્યો. પરીક્ષાનાં ત્રણ ચાર દિવસ અગાઉ જ અચાનક એક સવારે સ્વયં તેના નિયત સમયે જાગ્યો નહીં. માં  ને એમ કે રાત્રે ખૂબ મોડે સુધી પરીક્ષાની  તૈયારી કરતો હશે એટલે ઊંઘ નહિ ઉડી હોય પણ જ્યારે વધુ પડતો સમય પસાર થયો ત્યારે માં બાપને ચિંતા થઈ  અને દરવાજો ખોલવાના તમામ પ્રયાસો કર્યાં પણ જ્યારે દરવાજો તોડ્યો ત્યારે દરવાજે જ ફસડાઈ પડ્યાં. એમનાં લડલાનો નિશ્ચેતન દેહ લટકતો હતો. માં બાપ તો ...